وصف طبیعت در معلقات سبع

معلقات سبع یکی از درخشان ترین آثار شعری در عصر جاهلی و آینه تمام نمای آن عصر است که فرهنگ، آداب و رسوم، زندگی مردم و همچنین موقعیت جغرافیایی و اجتماعی و ادبی آن عصر را نشان می دهد. بسیاری از پژوهشگران در زمینه های مختلف ادبی بر روی آن کار کرده اند؛ چرا که معلقات سبع شناسنامه عصر جاهلی است و درک درست این اشعار و بررسی آن ها از جوانب مختلف راهی برای شناخت عصر جاهلی است. وصف طبیعت نیز یکی از موضوعاتی است که شعرای جاهلی در ضمن دیگر اشعارشان، بسیار بدان پرداخته اند و به بهترین شکل از عناصر طبیعت در اشعار خود بهره گرفته اند. این رساله نیز بر آن است که به مثابه دیگر پژوهشگران به پژوهش و تحقیق در این اشعار بپردازد و به سبب گستردگی کار، فقط به موضوع وصف طبیعت (بی جان و جان دار) در معلقات سبع بسنده کرده است. به این منظور ابتدا به معرفی عصر جاهلی پرداختیم تا تصویری از وضعیت شعر و شاعری در این دوره پیش روی خواننده ترسیم گردد. سپس فصلی را به معرفی عناصر طبیعت در عصر جاهلی اختصاص دادیم و در فصلی جداگانه به بیان مصادیق وصف طبیعت در معلقات سبع پرداخته ایم که این فصل، قسمت اصلی این رساله را تشکیل می دهد و در فصل آخر نیز به مقایسه اصحاب معلقات سبع پرداخته شده است. در این رساله، اشعار مرتبط با طبیعت از اشعار معلقات سبع زوزنی استخراج شده و براساس حجم آن ها طبقه بندی گردیده است. معانی ابیات نیز از شرح معلقات سبع ترجانی زاده که دقیقاً ترجمه کتاب شرح معلقات سبع زوزنی است، گرفته شده است و توضیحات لازم نیز در فصول مختلف و در ادامه معانی اشعار ذکر گردیده است. روندی که این رساله طی کرده است، خواننده را متوجه این نکته می کند که شعرا در معلقات سبع از طبیعت بهره بسیاری برده اند تا جایی که گویی طبیعت، جزء لاینفک معلقات است. به امید آن که پژوهشگران دیگر به بررسی جوانب دیگر این اشعار بپردازند تا معلقات سبع به طور کامل و در همه جوانب آن به ادیبان و دوستداران شعر و ادب شناسانده بشود.